کلمات کلیدی : جامعیت دین، دین، قلمرو دین، جامعیت دین، انسان، حوزه شخصی، حوزه عمومی، دیدگاه حداقلی دین، دیدگاه حداکثری دین

نویسنده : محمد صمد پور

جامعیت دین یکی از موضوعاتی است که امروزه بحث از آن در کنار برخی از مباحث فلسفه دین، مانند قلمرو دین یا انتظار بشر از دین، بیش از پیش مورد توجه واقع شده است به طوری که نه تنها به صورت بحثی مستقل مطرح می‌شود بلکه حتی به همین عنوان کتاب و رساله نگاشته می‌شود و این در حالی است که پیش از این اندیشمندان اسلامی به این مسئله به طور مستقل نمی‌پرداختند بلکه موضع خود را در این مسئله در لابلای بحث‌هایی چون ضرورت بعثت پیامبران، خاتمیت، مسئله امامت و ... روشن می‌ساختند. سوالی که در این مبحث انسان را با آن درگیر می‌سازد آن است که آیا دین تنها به مسائل مربوط به آخرت و جهان پس از مرگ می‌پردازد یا مسائل مربوط به این دنیای انسان را نیز مدنظر دارد؟ آیا دین تنها حوزه شخصی انسان را هدف می‌گیرد یا اینکه حوزه عمومی و اداره‌ امور مادی و دنیوی را هم دربر می‌گیرد؟ و به تعبیر ساده‌تر آیا دین تنها به دنبال تامین سعادت آخرت انسان است یا اینکه علاوه بر سعادت اخروی برای سعادت دنیای او نیز برنامه دارد؟

در این زمینه با سه دیدگاه مواجه هستیم:

1. دیدگاه افراطی که معتقد است تمام معارف بشری را می‌توان از قرآن، یا قرآن و سنت جویا شد و برای این امر نیازی به عقل و تجربه نیست.[1]

2. دیدگاه تفریطی که می‌گوید قلمرو دین تنها در مسائل مربوط به ارتباط انسان با خدا منحصر است[2] و دیگر امور انسان حیطه‌ تصمیم گیری عقل و خرد انسان می‌باشد.

3. دیدگاه اعتدالی[3] که بدون طرد عقل و تجربه بشر، گستره‌ دین را تنها در حوزه شخصی و مسائل اخروی نمی‌بیند بلکه معتقد است امور عمومی و دنیوی انسان تا جایی که در هدایت انسان مربوط است مورد توجه دین می‌باشد.

ادامه مقاله در سایت زیر:

http://pajoohe.ir/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D9%86__a-39541.aspx